تأثیر روشهای مختلف شکست خواب بر جوانهزنی بذر و برخی خصوصیات گیاهچه گون سفید )Astragalus gossypinus( 1- دانشیار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران

Transcript

1 "نشریه علوم و فناوری بذر ایران" جلد اول شماره 1 بهار و تابستان 1931 شماره صفحه: تأثیر روشهای مختلف شکست خواب بر جوانهزنی بذر و برخی خصوصیات گیاهچه گون سفید )Astragalus gossypinus( 3 * 1 معصومه عباسی خالکی 2 و مهدی معمری علی طویلی 1- دانشیار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران 2- دانش آموخته کارشناسی ارشد مرتعداری دانشکده منابع طبیعی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران 3- دانش آموخته کارشناسی ارشد مرتعداری دانشکده منابع طبیعی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران چکیده این تحقیق به منظور بررسی تأثیر روش های مناسب جهت شکست خواب بذر بر جوانه زنی و برخی خصوصیات گیاهچه گون سفید انجام گرفت. آزمایش در قالب طرح کامال تصادفی با 6 تیمار و 4 تکرار انجام شد. تیمارهای اعمال شده در این مطالعه شاهد )آب مقطر( نیترات پتاسیم با غلظتهای 0/2 و 0/1 درصد اسید سولفوریک 89 درصد آب داغ 90 درجه سانتیگراد خراشدهی پوسته بذر با کاغذ سمباده بودند. نتایج تجزیه واریانس دادهها نشان داد که بین تیمارهای شکستن خواب بذر گون سفید از نظر تأثیرگذاری بر درصد و سرعت جوانهزنی در سطح آماری 1 درصد تفاوت معنیداری وجود داشت. به طور کلی نتایج این تحقیق نشان داد که اسید سولفوریک بیشترین تأثیر را در جوانه زنی بذرها داشت. کلمات کلیدی: خواب بذر جوانهزنی سرعت جوانهزنی اسید سولفوریک گون سفید *نوسنده مسئول: علی طویلی آدرس: دانشکده منابع طبیعی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران کرج atavili@ut.ac.ir تاریخ دریافت: 81/04/30 تاریخ تصویب: 81/09/16 59

2 همکاران و طویلی علی رسللیدند نتیجه این به بختیللاری و چهارمحال منطقلله دارویللی با جیبرلیک اسللید و درصد 0/2 غلظللت با پتاسللیم نیترات کلله شکسللتن بر را تأثیر بیشللترین میلیون در قسللمت 500 غلظللت دنایی آویشللن گونههای بللذر جوانهزنی تحریللک و خللواب وبادیانرومی )Hyssopus angustifolius( زوفا )Thymus daenensis( Ghasemi Pirbalooti et al.,( داشتند )Trachyspermum copticum( دربررسیروشهایمختلفشکستنخوابوجوانهزنیبذر 2007(. نخودی مریم و )Ferula gummosa( باریجه داروئی گیاه گونه دو اعمللال کلله رسللیدند نتیجلله ایللن بلله )Teucrium polium( و سللولفوریک اسللید پتاسللیم نیتللرات شللیمیایی تیمارهللای جوانهزنی و خواب شکسللتن بر معنیداری اثر اسللیدجیبرلیک همکاران و طویلللی.)Najafi et al., )2006 دارد گونلله دو ایللن مورد در خویللش تعییللن بللا رابطلله در )Tavili et al., )2009b ترکمنللی شللوردرختی بللذر جوانهزنللی ویژگیهللای بهبللود در خیسللاندن پیش تیمللار کلله داشللتند بیللان )Salsola rigida( بر را مثبت اثللر بیشللترین درصد 0/2 غلظت با پتاسللیم نیتللرات جوانهزنی میللزان بیشللترین داشللت. گیاه این بللذر جوانهزنللی تیمار اعمللال اثللر در )Rubio tinctomrum( رونللاس بذرهللای با بذرها تیمار بود. دقیقه 15 مدت به درصد 90 سولفوریک اسید نتایجی نیز سمباده با خراشدهی و سانتیگراد درجه 90 گرم آب بین معنیداری تفاوت و داشت سولفوریک اسید کاربرد مشللابه همکاران و پور فرجی.)Farhoodi et al )2005 نشد مشاهده آنها شللیمیایی و مکانیکی تیمارهای اثللر )Faragipour et al., )2005 نمدار گیاه بذر جوانهزنی تحریک و خواب نمودن برطللرف در بهترین نمودند. اعمال مختلف تیمللار 14 )Tilia platyphyllus( 80 گرم آب با شده تیمار بذرهای که شللد حاصل موقعی نتیجه اره خاک بسللترحاوی در روز 45 مدت به سللانتیگراد درجه گرفتند. قرار سردخانه در پوسیده تیللره از گیاهللی )Astragalus gossypinus( سللفید گللون بوتهای گیاهی )Papilionaceae( پروانهآسا زیرتیره و نیامداران و صنعتی مرتعللی گیاهان از و کللرک از پوشللیده بالشللتکی فرسایش کنترل خشکی و سرما به مقاومت میباشللد. حفاظتی 65 مقدمه جوانهزنی که است پدیدهای )Seed dormancy( بذر خواب ادامه در حیاتللی نقش و میکند توزیللع زمان طللول در را بللذر شکسللته.)Aliero, )2004 دارد عهللده بر دانهدار گیاهللان بقای کردن کامل بهعنللوان رسللیده و کامل بذر یک خواب شللدن اسللت. شللده تعریف مطلوب شللرایط تحت جوانهزنی پدیللده خواب )Nikovaeva, 1977( نیکوویوا.)Karaboon et al., 2005( مورفولوژیک )فیزیولوژیللک درونزاد دسللته دو بلله را بللذر و شللیمیایی )فیزیکللی بللرونزاد و فیزیومورفولوژیللک( و نیامداران تیره گیاهان بذرهای خواب و کرده تقسللیم مکانیکی( از است. داده قرار مکانیکی خواب دسته در را )Leguminosae( یا بذر پوسته سایش بذر زوائد حذف طریق از خواب بردن بین و مکانیکی ابزارهای از استفاده با )Scaritfication( خراشدهی امکانپذیر نیتریک یا سولفوریک اسید نظیر اسیدها بهکارگیری همللکاران و طویلللی.)Black and Bewley, )2000 ميباشللد گاوی دم گیاه بذر روی آزمایشی انجام با )Tavili et al., )2009a جوانهزنی میزان بیشترین که دادند نشللان )Simrnovia iranica( اتفاق سللمباده کاغذ با خراشدهی تیمللار اعمال اثر در بذرهللا تیمارهای نتایج که شد داده نشللان تحقیق این در همچنین افتاد. اما بللود هم به نزدیک سللولفوریک اسللید و پتاسللیم نیتللرات در داشللت. شللاهد تیمار با معنللیداری تفللاوت عینحللال در گون گونهای بذر خواب شکسللت بر مؤثر روشهای بررسللی 7 میان از که رسللیدند نتیجه ایللن بلله )Astragalus tribuloides( سومین سللمباده کاغذ با خراشدهی تیمار شللده اعمال تیمار.)Fateh et al., بود) 2006 درصد 94 جوانهزنی میزان با مؤثر تیمار و سللرما روز 7 همراه به خراشدهی بهترتیب دوم و اول تیمللار بودند جوانهزنی درصد 96 با سرما روز 14 همراه به خراشدهی تأثیر شدند. شاهد به نسبت جوانهزنی معنیدار افزایش سبب که جوانهزنی تحریللک و خللواب شکسللت بر خراشدهی مثبللت بود )Medicago spp.( ساله چند یونجه جنس بذرهای از پارهای مختلف تیمارهللای اثللر بررسللی در.)Uzen and Aydin, )2004 گیاه گونه پنللج بذر جوانهزنی تحریک و خللواب شکسللتن در

3 66 5 درصد ضدعفونی شللدند. برای ضدعفونی کردن ظرفهای پتری از محلول هیپوکلریت سدیم 0/5 درصد به مدت 30 دقیقه اسللتفاده شللد. همچنین برای ضدعفونی کللردن کاغذ صافی کاغذها به مدت 40 دقیقه در آون با دمای 70 درجهسانتیگراد قللرار گرفتند. برای پیش تیمارهای خیسللاندن بللذر در محلول )KNO 3 با غلظتهای 0/2 و 0/1 درصد بذرها نیترات پتاسللیم ( به مدت 72 سللاعت در این محلولها قرار گرفتند سپس توسط آب مقطر شستشو داده شده و در ظرفهای پتری بر روی کاغذ صافی کشت شدند. در پیش تیمار اسید سولفوریک 98 درصد بذرها به مدت 10 دقیقه در اسللید قرارگرفته و پس از شستشو با آب مقطللر به ظرف پتری منتقل شللدند. در پیشتیمار آب داغ با دمای 80 درجه سللانتیگراد )1996 )Sarmadnia, مدت زمان قرار گرفتللن بذرها 10 دقیقه در نظر گرفته شللد که پس از این مدت بذرها از آب داغ خارج شللده و پس از خنک شللدن در هللوای آزاد درون ظرف پتری قرار گرفتنللد. همچنین در پیش تیمار خراشدهی با کاغذ سللمباده بذرها به مدت 10 دقیقه بین دو الیه کاغذ سللمباده مالش داده شللدند و سپس به ظرفهای پتری منتقل شللدند. در هملله ظرفهای پتللری از کاغذ صافی واتمن )Watman( پس از مرطوب شللدن بللا آب مقطر بهعنوان بستر کاشت استفاده شد. کاشت بذرهای همه تیمارها بهصورت همزمللان صورت گرفت. تعداد بذر کشللت شللده در هر ظرف پتری 25 عدد بود. اولین شللمارش بذرهای جوانه زده سلله روز پس از کشللت انجام شد و شللمارش به مدت 18 روز بهصورت روزانه ادامه یافت. تأمین رطوبت محیط کشللت بذرها با افزودن آب مقطللر و یک روز در میان انجام شللد. صفات اندازهگیری شده عبارت بودند از: درصد جوانهزنی بر اساس رابطه 1 بهدست آمد: )رابطه 1(: که در آن n تعداد بذرهای جوانه زده وN تعداد کل بذرهای کشت شده میباشد. همچنین سرعت جوانهزنی نیز از رابطه 2 بهدست آمد: )رابطه 2(: بررسی تأثیر روش های مختلف شکست... خاک جلوگیری از رواناب و کمک به تغذیه سللفرههای آب زیرزمینی از خصوصیات بارز این گیاه میباشللد. علوفه تولیدی قابل اسللتفاده دام آن ناچیز و مانند سللایر گونههای تولیدکننده کتیرا تمامی سللطح گیاه پوشللیده از خار است که مانعی جدی برای چرای دام میباشللد. این گیاه مولد کتیرای سللفید بوده و در صنایع مختلفی از جمله: صنایع غذایی بهداشللتی آرایشی دارویللی کاربللرد دارد. از آنجایی که تکثیر ایللن گیاه از طریق بللذر صورت میگیرد و قللوه نامیه بذر این گیاه نیللز پایین )60 درصد( میباشد و زود از دست رفته و بذر دچار خواب میشود )2005.)Moghimi, هدف از انجام این مطالعه تعیین مناسبترین روشهای شکسللت خواب بذر گونه گون سفید برای کمک به افزایش درصد جوانهزنی بذرهای آن بود. مواد و روشها تحقیللق حاضللر بهمنظور تعییللن روشهای مناسللب جهت شکستن خواب بذر گونه گون سفید انجام گرفت. این آزمایش در قالب طللرح کاما تصادفی با 6 تیمار و 4 تکرار انجام شللد. بذر این گونه از گون از مراتع شهرسللتان طالقان واقع در اسللتان قزویللن جمع آوری و آزمایشهای شکسللت خواب این بذرها در آزمایشللگاه تکنولوژی بذر دانشللکده منابللع طبیعی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشللگاه تهران انجام شد. برای انجام آزمایش پیشتیمارهای متفاوت شکسللتن خللواب با زمانهای مختلف اعمال شد. پیشتیمارهای اعمال شده عبارت بودند از: 1- شاهد )آب مقطر( )KNO 3 با غلظت 0/2 2- تیمللار بذر بللا محلول نیترات پتاسللیم ( درصد به مدت 72 ساعت )KNO 3 با غلظت 0/1 3- تیمللار بذر بللا محلول نیترات پتاسللیم ( درصد به مدت 72 ساعت 4- تیمار بذر با اسید سولفوریک 98 درصد به مدت 10 دقیقه 5- تیمار بذر با آب داغ 80 درجه سانتیگراد به مدت 10 دقیقه 6- خراشدهی پوسته بذر با کاغذ سمباده. بذرها پس از بوجاری و پاکسازی بهوسیله قارچکش بنومیل

4 همکاران و طویلی علی تفاوت هم با داغ آب تیمللار و درصد 0/1 0/2 و غلظتهای بللا اصلی عوامل از یکللی 2( و 1 )شللکلهای نداشللتند معنیداری بذر سللخت پوسللته نیامداران تیره گیاهان بذرهای در خللواب مقاومت بذر خللواب عامل نیز سللفید گون گونه در میباشللد. نتایج میباشللد. جوانه خروج مقابللل در بذر پوسللته مکانیکللی تشللکیل نظر از گونه این بذرهای که میدهد نشللان مطالعه این که داد نشللان آزمایش این نتایج زیرا نداشللتند مشللکل جوانه جوانه تشللکیل و کرده جذب آب نیز شللاهد تیمار تحت بذرها پوسللته شللکافتن در ریشللهچه توانایی عدم دلیل به اما دادهاند این در ماندهاند. باقی متورم حالللت به آن از شللدن خارج و بذر شیمیایی و سمباده کاغذ با فیزیکی خراشدهی تیمارهای مطالعه درجه 80 داغ آب تیمللار و درصللد 98 سللولفوریک اسللید با کمک گیاهچه خروج و بذر پوسته شدن نازک به سللانتیگراد چنین مطلب این از بودنللد. مؤثر بذرها جوانهزنللی در و کللرده بوده فیزیکی نوع از سفید گون بذر خواب که میشود اسللتنباط کمک گیاهچه خروج و بذر پوسللته شللدن نازک به تیمارها و گیاهچه خصوصیات و آن از پس مراحل بر منفی تأثیر و کللرده مطالعه این در ندارند. اسللت فیزیولوژیکی خواب به مربوط که درصد بر را تأثیر بیشللترین درصد 98 سللولفوریک اسید تیمار بیشتر تأثیرگذاری مورد در داشللت. بذرها جوانهزنی سرعت و تیمارها دیگر به نسللبت جوانهزنی درصد بر سللولفویک اسید کردن حل با درصد 98 سولفوریک اسید که کرد اظهار میتوان در بیشتری توانایی جوانه خروج جهت منافذ افزایش و پوسللته مورد در و دارد سفید گون بذر پوسته مکانیکی سللختی با مقابله این که کرد بیان چنین میتللوان جوانهزنی سللرعت بر آن تأثیر نسللبت را جوانهزنی زمان عبارتی به و داشللته فوری تأثیر تیمار مدت البته داد. کاهللش توجهی قابللل بهطور تیمارها سللایر بلله چراکه است اهمیت دارای نیز اسللید در بذرها قرارگیری زمان ساختار به است ممکن اسللید در بذرها گرفتن قرار زمان افزایش همکاران و طویلی نتایج با مطلب این سللازد. وارد آسللیب جنین میللزان بررسللی در آنهللا دارد. مطابقللت )Tavili et al., )2009 تیمار تحت )Smirnovia iranica( دمگاوی گیاه بذرهای جوانهزنی 67 جوانهزده بذرهای تعداد ni و شللمارش روز Fi رابطه این در سللرعت و جوانهزده بذرهللای کل تعللداد N و روز همللان در و ریشهچه طول میباشد.همچنین روز بذر/ اسللاس بر جوانهزنی اب هجدهم روز در جوانهزنی دوره پایان در گیاهچهها سللاقهچه اندازهگیری دیجیتالی تللرازوی با گیاهچه تللر وزن و خطکش گرفتن قرار ساعت 48 از پس نیز گیاهچه خشللک وزن شللدند. اندازهگیری آنهللا کامللل شللدن خشللک و آزاد هللوای در نرمافزار از دادههللا آمللاری تجزیه بللرای مطالعه ایللن در شللد. از استفاده با دادهها بودن نرمال شللد. اسللتفاده SPSS (Ver.15( )Kolmogorov-Smir nov s( اسمیرنوف کولموگروف- آزمون )Levene s( لیون آزمون از استفاده با واریانسها بودن همگن و مقایسه و دادهها واریانس تجزیه سپس گرفت. قرار بررسی مورد شدند. انجام دانکن آزمون از استفاده با ميانگينها بحث و نتایج تیمارهای بین کلله داد نشللان دادهها واریانس تجزیه نتایللج سرعت و درصد بر تأثیر نظر از سفید گون بذر خواب شکسللتن تفاوت درصد 1 آمللاری خطای احتمللال سللطح در جوانهزنی بهطور بررسللی مورد صفات سللایر و داشللت وجود معنیداری مقایسلله 1(. )جدول گرفتند قرار تیمارها تأثیر تحت معنیداری جوانهزنی سرعت و درصد میزان بیشترین که داد نشان ميانگينها 12/04 و درصد 98 بهترتیب اسیدسولفوریک تیمار تحت بذرها و درصد 3 بهترتیب شللاهد تیمار به نسللبت که بود روز در عدد تیمارهای بهترتیب آن از پس داشتند. افزایش روز در عدد 0/12 و جوانهزنی درصد 39 ترتیللب با سللمباده کاغذ با خراشدهی آب با تیمار و جوانهزنللی روزسللرعت در بللذر 2/17 میانگیللن آن از پس و جوانهزنی 20 درصللد با سللانتیگراد درجه 80 داغ بیشترین 0/2 درصد غلظت با پتاسیم نیترات درمحلول خیسللاندن و 1 )شکلهای داشللتند. جوانهزنی سللرعت و درصد بر را تأثیر غلظت با پتاسیم نیترات محلول در خیساندن تیمار نهایت در 2(. گون بذرهای جوانهزنی درصد بر را تأثیر کمترین درصللد 0/1 پتاسیم نیترات تیمارهای در جوانهزنی سللرعت داشللت. سللفید

5 68 بررسی تأثیر روش های مختلف شکست... جدول 1- تجزیه واریانس )میانگین مربعات( درصد سرعت جوانهزنی بذر و برخی خصوصیات گیاهچه گون سفید تحت اثر تیمارهای شکست خواب بذر Table 1- Analysis of variance (mean squares) of seed germination, percentage, speed and some seedling characteristics of Astragalus gossypinus under effect of dormancy breaking treatments میانگین مربعات )S M( منابع تغییر درجه آزادی S.O.V df درصد جوانهزنی سرعت جوانهزنی طول ریشهچه طول ساقهچه وزنتر گیاهچه وزنخشک گیاهچه Percentage of germination Speed of germination Primary root length Primary shoot length Seeding fresh weight Seedling dry Weight Seed dormancy ** تیمارهای شکستن 4974 ** 1.53 ns 0.18 ns ns ns breaking treatment 18 خواب بذر Error خطا ضریب تغییرات C.V (%) )درصد( ns و** بهترتیب غیرمعنیدار و معنیدار در سطح احتمال خطای آماری یک درصد ns and **non significants and significant at 1% probability level, respectively

6 علی طویلی و همکاران 69 شکل 1- مقایسه ميانگينهای درصد جوانهزنی بذر گون سفید تحت تیمارهای مختلف شکستن خواب Figure 1- Mean comparisons of Astragalus gossypinus germination percentage under different dormancy breaking treatments شکل 2- مقایسه سرعت جوانهزنی گون سفید تحت تیمارهای مختلف شکستن خواب Figure 2-Mean comparisons of Astragalus gossypinus seed germination under effect of different dormancy breaking treatments اسید سولفوریک بیان کردند که میزان جوانهزنی بذرها نسبت به شاهد افزایش معنیداری داشته ضمن آن که با سایر تیمارها نیز دارای تفاوت معنیدار شده و از باالترین درصدجوانهزنی برخوردار بوده است. همچنین این موضوع با یافتههای فرهودی و همللکاران )2007 al., )Farhoodi et کاظمللی و همللکاران Nosrati et( نصرتللی و همللکاران )Kazemi et al., 2008( )Karaboon et al., 2005( کارابللون وهمللکاران )al., 2009 الی هکرکیند و لود )1985 Loud, )Laihacer kind and و آلیرو )2004 )Aliero, مطابقت دارد. نتایج این مطالعه نشللان داد که سایش توسط کاغذ سمباده نیز باعث نازک ساختن پوسته بذرها میگردد اما تأثیر آن بر پوسته بذرها کمتر از اسید سولفوریک 98 درصد میباشد و تنها شکافها و رخنههایی در پوسته بذرها ایجاد میکند. این مطلب با مطالعات فاتح و همکاران et( Fateh )al., 2006 مطابقت دارد که ایشللان در بررسی روشهای مؤثر بر شکسللت خواب بذر گونه گون tribuloides( )Astragalus بیان کردند که از میان 7 تیمار اعمال شللده تیمار خراشدهی با کاغذ سللمباده با میزان جوانهزنی 94 درصد سومین تیمار مؤثر بوده است. همچنین نتایج این تحقیق با تحقیقات فرهودی و همللکاران) 2007 al., )Farhoodi et کاظمللی و همللکاران Uzen and Aydin,( یللوزن و آیدیللن )Kazemi et al., 2008( )2004 رولسللتون 1978( )Roleston, تکتی 1996( )Tekety, رحمللان و همللکاران 1999( al., )Rehman et آلیرو Aliero(

7 70 بررسی تأثیر روش های مختلف شکست... )sp و اسللطوخودوس sp.( )Lavandula نشان دادند که کاربرد محلللول نیترات پتاسللیم با غلظللت 0/2 و 0/3 درصد سللبب افزایش معنیدار جوانهزنی بذرهای همیشه بهار نسبت به شاهد بهترتیببهمیزان 71 و 86 درصدگردید امامحلولباغلظت 0/1 درصداینمادهتأثیرمعنیداریبرجوانهزنیبذرهایهمیشهبهار نداشللت. هیچ یک از سطوح غلظت محلول نیتراتپتاسیم نیللز تأثیر معنللیداری بللر جوانهزنی بذرهای اسللطوخودوس نداشللتند. همچنین نتایج این تحقیق با نتایج طویلی و همکاران b( )Tavili et al., 2009 a, و هیلتللون 1984( )Hilton, مطابقللت دارد. قابل ذکر اسللت که با وجود این که اثر تیمارهای اعمال شللده بر طول ریشهچه طول سللاقهچه وزن تر و وزن خشک گیاهچهها از نظر آماری معنیدار نبود. تیمارهای اعمال شللده به جز تیمار اسللید سللولفوریک باعث طول ساقهچه وزن تر و وزن خشک گیاهچههای گون سللفید شدند. بهطور کلی با توجه بلله نتایج این تحقیق میتوان بیان کرد که تیمار پوسللته بذرگون سفید با اسید سللولفوریک خراشدهی با سمباده و تیمار آب داغ 80 درجه سانتیگراد سبب شکستن خواب بذر میگردد. بنابراین هنگام کاشللت این گیاه در سللطح وسیع و بهمنظور موفقیت بیشللتر برای شکست خواب بذرها میتوان از روشهای خراشدهی بذرها با اسللید سللولفوریک استفاده کرد. بللا کاربرد تیمارهای مناسللب در این زمینلله میتوان بر خللواب بذر گون سللفید غلبه کرده و گامللی در جهت تولید اقتصادی این گیاه ارزشمند مرتعی و صنعتی برداشت. )2004 و محمللد وآموسللا 2003( Amusa, )Mohammad and مطابقللت دارد. از نتایللج این مطالعه چنین اسللتنباط میگردد کلله علت کاهش میزان جوانهزنی در تیمار آب داغ 80 درجه سللانتیگراد نسللبت به تیمار اسید سللولفوریک 98 درصد و کاغذ سللمباده آسللیب به جنین بذر بر اثر دمای باالی آب و افزایش تحریک رشللد و غیرعادی شللدن گیاهچههاست که عاوه بر زدودن پوسته سللخت بذر به بافتهای بذر نیز نفوذ کرده و به ترکیبات و اجزای سلولی از جمله آنزیمها و غشاها آسللیب رسللانده اسللت. معنیدار بودن درصد جوانهزنی بذر در آب داغ نسللبت به شللاهد با تحقیقات فرهودی و همکاران Kazemi et al.,( کاظمی و همکاران )Farhoodi et al., 2007( 2008) (Msanga and maghembe, 1986) (Mohammad and )Rincon et al, 2003( و رینکللن و همللکاران )Amusa, 2003 مطابقت دارد. نیترات پتاسللیم نیللاز نوری بللذر را در تاریکللی برطرف میسللازد و بهعنللوان یک عامللل مؤثر در کاهللش نیاز نوری و افزایش جوانهزنی شللناخته شللده اسللت. افزایش جوانهزنی بذرهای گون سللفید تحت اثرمحلول نیترات پتاسیم با غلظت 0/2 و 0/1 درصد نسبت به شللاهد احتماال دلیل بر نیاز نوری این بذرهای برای جوانهزنی و فتوباسللت )Photoblast( بودن آنها اسللت که این موضوع با نتایج شللاهی قره لر و همکاران 2009( al., )Shahi gharah lor et مطابقللت دارد کلله در تحقیقللی روی جوانهزنی بذرهای همیشلله بهللار). Calendula منابع References Aliero, B. L., 2004, Effects of sulphuric acid, mechanical scarification and wet heat treatments on germination of seeds of (Parkia biolobosa). African J. Biotech.3: Black, M. and J. D. Bewley Seed Technology and its Biological Basis, CRC Press, Sheffield. Fateh, A., N. Majnoon Hosseini, H. Madah Arefi and F. Sharifzadeh Effect seed dormancy breaking methods on (Astragalus tribuloides). Quarterlt periodical investigations genetic and improvement of raneland and forest plants. 13: 4, Farajipour, R., Hosseini. and. M. H Assare Study of effect of chemical and mechanical treatmens on (Tilia platyphylos), J. Pajuhesh Sazandegi, 29: Farhoodi, R., M. Malakizade tafti., F. Sharifzade and H. Naghdi badi Breaking methods of seed dormancy in

8 علی طویلی و همکاران 71 Rubia tinctourum, J Pajuhesh Sazandegi, 70: 2-7. Ghasemi Pirbalooti, A., A. Golparvar, M. Riahi Dehkordi and A. Navid The effect of different treatments on seeds dormancy and germination of five species of medicinal plants of Chahar Mahal and Bakhteyari province.j.pajouhesh Sazandegi, 74: Gu, X. Y., Z. X. Chen and M. E. Foley Inhheritance of seed dormancy in weedy rice. Crop. Sci. 43: Hesami, A., SH. Lorzade, A Talebi and A farshidi Effect of storage condition on being a live, dormancy and germination of (Capsella bursa-pastris). Iranian First National Seed Science and Technology, Agriculture and Natural Resources Congress University. of Gorgan Hilton, J. R The influence of light and potassium nitrate on the dormancy and germination of (Avena fatua) seed. New Phytol. 96: Karaboon, S., S. Ripona, S. Thanapornpoonpog, E. Powelzik and S. Vearasilp Breaking dormancy and optimum storage temperature of Golden shower (Cassia fistula) seeds. Conference on International Agriculture Research for Development. 4: Kazemi, S. R. Mardan, F.Lotfi Mavi, S Samadi.Maman Stimulation to germination and breaking Avena ludoviciana seeds dormancy by different treatments. Iranian First National Seed Science and Technology congress, Agriculture and Natural Resources University of Gorgan Laihacer-kind, H and M. Loud Improvement of seed germination (Atriplex repanda) Phill. J. Range Manag, 38: Li. C.D., A. Tarr, R. C. M. Lance, S. Harasymow, J. Uhlmann, S. Westcot, K. J. Young, CR. Grime, M. Cakir and S. Brouthon A major QTL controlling seed dormancy and Pre-harvest sprouting/grain α-amylase in two-rowed barley. (Hurdeum vulgare L.). Aust. J. Agric. Res. 54: Moghimi, J., Introduction some of important rangeland species for improvement of Iranian rangelands, Arvan press,669. Mohammad, S. and N. A. Amusa Effects of sulphuric acid and hot water treatment on seed germination of (Tamarindus indica). African. J. Biotechnol. 2 : Msanga, H. P. and J. A Maghembe Effect of hot water and chemical treatments on the germination of (Albizia schimperana) seed. Forest Ecol. Manag. 17: Najafi, M., M. Bannyan, L. Tabrizi and M. Rastgoo Seed germination and dormancy breaking techniques for (Ferula gammusa) and (Teucrium polium), J. Arid Environ. 64: Nikovaeva, M. G Factors controlling the seed dormancy pattern, Ln: The physiology and biochemistry of seed dormancy and Germination, pp Nosrati, K., H. Azarnivand and E. Bijanzade Effect of sulfuric acid, debracteols of seed, stratification and leaching treatments on seed dormancy breaking of Atriplex canescens and Atriplex halimus. Iranian J. of Nat. Resou Rehman, S., R. N. Loescher and P. J. C. Harris Dormancy breacking and germination of (Acacia saliciina) seeds. Technol, 27: Rincon-Rosales, R. Culebro. N. R Espinosa, Gutierrez. F. A. Miceli and L. Dendoven Scarification of seeds of (Accasia angustissima) and its effect on germination, Seed Sci and Technol. 31: Roleston, M. P Water impermeable seed dprmancy. Bot. Review 44: Sarmadnia, GH Principles of seed science and technology (Translated), Jihade Daneshgahi Mashhd. P: 288. Sayadamin, P., Mobli, M The Effect of Different Scarification Methods on Dormancy Removal of clover. Seed. Iranian First National Seed Science and Technology Congress, Agriculture and Natural Resources University of Gorgan.

9 72 بررسی تأثیر روش های مختلف شکست... Shahi ghrahlor, A, R. Farhoodi and M Koochakpoor Germination and seed dormancy breaking on (Calendula officinalis) and (Lavandula angustifolia). First National Seed Science and Technology Congress Agriculture and Natural Resources University of Gorgan Tekety, D Germination ecology of twelve indigenous and eight exotic multipurpose leguminous species fro Ethiopia. Forest Ecol. Manag,82: Tavili, A., M. Saberi, H. R. Naseri and V. Etemad. 2009a. Comparing the effect of different dormancy breaking treatments on germination of Smirnovia iranica seeds, J. Range Mana. 4: Tavili, A., B Safari and M Saberi. 2009b. Comparing effect of gibberellic acid and potassium nitrate application on and germination enhancement of Salsola rigida, J. Range Manag,. 3: Uzen, F and I. Aydin Improving germination rate of Medicago and Terifolium species, Asian J. Plant Sci.3: